(Δημοσιεύθηκε στις 18 Ιουνίου 2012, στο www.facebook.com/constantinos.nakkas.9)
Σε κάθε εκλογική μάχη του παρελθόντος
όλοι οι πολίτες, είτε είχαν συμμετάσχει είτε όχι στην εκλογική διαδικασία,
περίμεναν με ενδιαφέρον και περιέργεια τα περίφημα exit polls.
Δεν ξέρω αν τον προσέξατε τον
πληθυντικό, αλλά περίμεναν τα exit polls και όχι
το exit poll. Το φαινόμενο του ενός και μοναδικού exit poll θα έλεγα ότι αποτελεί «φρούτο» των καιρών. Το τι είδους «φρούτο»
είναι ακριβώς, ο χρόνος θα το δείξει.
Πρέπει, όμως, κατά τη γνώμη μου, να
προσέξουμε ορισμένα θέματα που αφορούν τη λειτουργία της Δημοκρατίας (θα
επιμείνω ρομαντικά στη λειτουργία της Δημοκρατίας παρά τις αποδείξεις των
καιρών για την υπονόμευσή της).
Σύμφωνα με τους νόμους της χώρας μας
δεν επιτρέπεται η δημοσιοποίηση των δημοσκοπήσεων που διενεργούνται λίγα
εικοσιτετράωρα πριν την ημέρα των εκλογών. Επιτρέπεται όμως η διενέργειά τους.
Τα αποτελέσματά τους γίνονται γνωστά στους Έλληνες πολίτες (και όχι στο εκλογικό
σώμα αφού κατά την γνωστοποίησή τους το εκλογικό σώμα δεν υφίσταται ως τέτοιο)
μόνο μετά την ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας.
Τα exit polls (στην περίπτωσή μας exit poll)
διενεργούνται την ημέρα των εκλογών, σε στατιστικά σταθμισμένα, αντιπροσωπευτικά
επιλεγμένα εκλογικά τμήματα. Κύριο, μεταξύ των άλλων, στόχο έχουν να
προβλέψουν, εφαρμόζοντας τις επιστημονικές μεθόδους της στατιστικής ανάλυσης,
το εκλογικό αποτέλεσμα. Πρόβλεψη εκλογικού αποτελέσματος άμεση, έγκυρη και
αδιαμφισβήτητη, αμέσως με την ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας. Στόχο έχουν,
δηλαδή, να προβλέψουν με ισχυρή πιθανότητα (μη μιλήσουμε ξεκάθαρα για
βεβαιότητα και προσβάλουμε την ίδια την εκλογική διαδικασία που αποτελεί και το
σκοπό της ύπαρξής τους), που φτάνει στα επίπεδα της βεβαιότητας, «τι θα βγάλει
η κάλπη».
Και πάντα έτσι συμβαίνει. Τα exit polls «πετυχαίνουν» το τελικό αποτέλεσμα των
εκλογών με απόκλιση σχεδόν μηδενική. Και έτσι, η επιστημονική εγκυρότητα των
στατιστικών μεθόδων ανάλυσης για άλλη μια φορά επιβεβαιώνεται εκ του
αποτελέσματος.
Είναι όμως το αποτέλεσμα των εκλογών που επιβεβαιώνει την
εγκυρότητα των επιστημονικών μεθόδων διενέργειας των exit polls ή είναι η εγκυρότητα των επιστημονικών μεθόδων των exit polls που επιβεβαιώνει το αποτέλεσμα των εκλογών;
Μα φυσικά, σε μια ευνομούμενη πολιτεία
όπου η Δημοκρατία χαρακτηρίζει το πολίτευμα, ο Λαός κυριαρχεί και οι Πολιτικές
παρατάξεις (για λόγους αρχής δεν θα χρησιμοποιήσω τον όρο κόμματα που
υποβιβάζει εμάς τους ψηφοφόρους σε άβουλες οντότητες) ασκούν Πολιτική υπέρ του
Λαού και για το Λαό, η απάντηση είναι αυτονόητη. Το εκλογικό αποτέλεσμα
επιβεβαιώνει την επιστημονική εγκυρότητα των exit polls.
Σε αυτό συνηγορούν και οι
δημοσκοπήσεις που είχαν διενεργηθεί κατά της διάρκεια της «απαγόρευσης», των
οποίων τα αποτελέσματα ανακοινώνονται μετά τις εκλογές και ταυτίζονται πλήρως -
μέχρι κεραίας - τόσο με το εκλογικό αποτέλεσμα (που είναι και το ζητούμενο) όσο
και με τα αποτελέσματα των exit polls ( κάτι
που πρέπει φυσικά να αναγνωρίζεται, γιατί στο κάτω-κάτω της γραφής, δουλειά
είναι και αυτή και πρέπει να αξιολογείται προκειμένου να αμείβεται δίκαια).
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που τα exit polls δεν είναι exit polls αλλά exit poll;
Η απόφαση των εταιρειών δημοσκοπήσεων
να ενώσουν τις δυνάμεις τους, τις επιστημονικές τους μεθόδους αλλά, και λόγω
κρίσης, τους προϋπολογισμούς τους, οδηγεί σε ακόμη πιο αξιόπιστο αποτέλεσμα. Το
ένα και μοναδικό exit poll ακριβώς
επειδή είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας διαφορετικών εταιρειών (θυμηθείτε το
κλασικό: 29 κατασκευαστές πλυντηρίων συνιστούν …), οδηγεί αναπόφευκτα στην
επιτυχία της επιστημονικής μεθόδου και κατ’ επέκταση στην επιτυχία της
πρόβλεψης του εκλογικού αποτελέσματος, που είναι και ο στόχος. Καμία
αμφισβήτηση επί του αποτελέσματος. Είναι επιστημονικό. Οποιαδήποτε σκιά πολύ
γρήγορα εξαφανίζεται από τη στιγμή που στο προσκήνιο εμφανίζονται οι
δημοσκοπήσεις της «απαγορευμένης» περιόδου, που εκ των υστέρων, αλλά εκ
προοιμίου, νομιμοποιούν την πρόβλεψη. Και δεν ξεχνάμε την κάλπη. Αυτή και αν
είναι απόδειξη επιτυχίας της πρόβλεψης των εταιρειών δημοσκοπήσεων, που
ενωμένες διενέργησαν το ένα και μοναδικό exit poll.
Τι θα γινόταν όμως αν οι δημοσκοπήσεις κατά την «απαγόρευση» δεν
ήταν δημοσκοπήσεις αλλά δημοσκόπηση;
Κάθε σώφρων πολίτης μπορεί, πιστεύω,
να αντιληφθεί ότι κάτι τέτοιο θα ήταν αντιδημοκρατικό. Με ποιο ειδικό βάρος, με
ποια εγκυρότητα, η μία και μοναδική δημοσκόπηση κατά την περίοδο της
«απαγόρευσης» θα μπορούσε να αποδείξει την αδιαμφισβήτητη «αλήθεια», του
αδιαμφισβήτου exit poll (ένα και μοναδικό), που προβλέπει το αδιαμφισβήτητο εκλογικό
αποτέλεσμα (ένα και μοναδικό), που προκύπτει μέσω της αδιαμφισβήτητης εκλογικής
διαδικασίας;
Στο σημείο αυτό
μια σειρά ερωτημάτων γεννήθηκε.
Τι θα γινόταν αν δεν υπήρχαν
δημοσκοπήσεις;
Τι θα γινόταν αν δεν υπήρχε exit poll;
Τι θα γινόταν αν υπήρχαν exit polls;
Τι θα γινόταν αν υπήρχε δημοσκόπηση;
Τι θα γινόταν αν δεν υπήρχαν μη
κοινοποιήσιμες δημοσκοπήσεις;
Τι θα γινόταν αν δεν διενεργούνταν
δημοσκοπήσεις κατά την «απαγορευμένη» περίοδο;
Τι θα γινόταν αν δεν απαντούσαμε στις
«στοχευμένες» κλειστές ερωτήσεις των δημοσκοπήσεων;
Τι θα γινόταν αν υπήρχε ανεξάρτητος
αντικειμενικός μηχανισμός ελέγχου της εγκυρότητας των διενεργούμενων
δημοσκοπήσεων;
Πώς θα λειτουργούσε η Δημοκρατία;
ΥΓ.
Υπάρχουν συμπολίτες μας που
«πιστεύουν» στην αλήθεια των ονείρων που βλέπουν στον ύπνο τους. Δεν αποτελεί
αξιολογική κρίση η αναφορά μου στην περίπτωσή τους αλλά καθαρά περιγραφική.
Η «αλήθεια» των ονείρων τους αποκαλύπτεται
μέσω μιας διαδικασίας ερμηνείας τους. Στην προσπάθεια ερμηνείας των ονείρων, η
πλούσια λαϊκή μας παράδοση μάς έχει τροφοδοτήσει με πολλούς
συμβολισμούς-συσχετισμούς.
Ο ονειροκρίτης, το περίφημο αυτό
εγχειρίδιο ερμηνείας ονείρων, αποτέλεσμα σοφίας αιώνων, προσπαθεί να
αποκωδικοποιήσει τα όνειρα που βλέπουμε. Προσπαθεί, δηλαδή, να μεταφράσει αυτά
που βλέπουμε στο όνειρό μας σε πραγματικά συμβάντα. Γιατί, ως γνωστό, το μέλλον
όταν μας αποκαλύπτεται στον ύπνο μας, δεν αποκαλύπτεται ξεκάθαρα αλλά
συγκαλυμμένα.
Το ερώτημα όμως που προκύπτει - ερώτημα
που στηρίζεται στην παραδοχή ότι τόσο η διαδικασία της κωδικοποίησης όσο και
αυτή της αποκωδικοποίησης στηρίζονται στην ύπαρξη ενός κοινού κώδικα - είναι το
εξής:
Ο ονειροκρίτης έρχεται, μέσω της
κωδικοποίησης του, να ερμηνεύσει τα όνειρά μας ή να κωδικοποιήσει σε αυτά τις
αγωνίες και τις ανησυχίες μας μέσω ενός κώδικα που μας μαθαίνει και τον οποίο
στη συνέχεια θα μπορεί να αποκωδικοποιήσει ερμηνεύοντάς τον;
Ο ονειροκρίτης ερμηνεύει τα όνειρά μας
ή μας μαθαίνει να ονειρευόμαστε με τρόπο που μπορεί να ερμηνεύσει;
*Του Κωνσταντίνου Νάκκα
